Kintal Islamov: Süt Ürünleri Ulusun Sağlığıdır ve Bu Nedenle Stratejik Bir Sektördür
Kazakistan'ın süt ürünleri pazarının mevcut durumunu nasıl değerlendiriyorsunuz? Hangi ana eğilimleri görüyorsunuz?
Kazakistan'ın süt ürünleri pazarı şu anda geçiş sürecinde. Bir yandan daha fazla kişi kaliteli yerli ürünler almak istiyor. Öte yandan, hala ithalata büyük ölçüde bağımlıyız.
Temel sorun, resmi istatistiklerdeki çelişkili rakamlar. Veriler arasında tutarsızlıklar görüyoruz: Tarım Bakanlığı bir işleme payı bildirirken, sektör birlikleri başka rakamlar veriyor ve Ulusal İstatistik Bürosu farklı bir tablo sunuyor. Yatırımcılar için bu belirsizlik yaratıyor. Ancak bir uzman için sorun açıktır: Ülke, uluslararası standartlara göre gerekenden önemli ölçüde daha az süt tüketiyor.
Bu tüketimi nasıl artırabiliriz?
Öncelikle, kendi üretimimizi artırarak. Bugün hala ithalata bağımlıyız ve bu bile açığı tamamen kapatmıyor. İkincisi, tüketim kültürünü değiştirerek. Ek faktörler arasında düşük hane gelirleri yer alıyor, bu da sistematik sektör gelişiminin gerekliliğini doğruluyor.
Sovyet döneminde süt ürünlerinin çeşitliliği sınırlıydı: süt, kefir, az miktarda tereyağı ve peynir. Bu alışkanlık günümüze kadar devam ediyor. Örneğin, Avrupa ve Türkiye'de tüketim kültürü çeşitli peynirler, yoğurtlar ve diğer süt ürünleri aracılığıyla gelişti. Burada kültür yeni oluşmaya başlıyor.
Hane gelirleri arttıkça, Kazakistanlı tüketicilerin daha çeşitli ürünler: peynirler, yoğurtlar, lor ürünleri almasını bekliyoruz. Bu, talep yapısını değiştirecek ve üretimi teşvik edecek.
Sektörde hangi ana eğilimleri vurgulardınız?
İlk eğilim, hane gelirlerinin artışı. Bu doğrudan beslenme alışkanlıklarını etkiliyor: insanlar daha fazla seyahat ediyor, yeni ürünler deniyor ve bu alışkanlıkları eve getiriyor.
İkincisi, artan küresel talep. FAO tahminlerine göre, 2033 yılına kadar süt tüketimi %1.6 artacak. Avrupa çevresel kısıtlamalar nedeniyle sığır nüfusunu artırmıyor, oysa Kazakistan geniş tarım arazilerine ve genişleme fırsatlarına sahip.
Genel olarak, Kazakistan'da sektörün gelişmesi için tüm öncüller mevcut ve geleceğe olumlu bakıyoruz.
Ve sektörün karşılaştığı zorluklar nelerdir? Özellikle ithalatla rekabet ve üretim maliyetleri açısından?
Dört ana zorluk vurguluyoruz:
Hammadde kıtlığı — süt işleme tesisleri yük altında çalışmıyor.
Maliyetlerin artışı — yem, yakıt, gübre, enerji, lojistik ve işçilik maliyetleri artıyor. Kazakistan'da bir litre sütün maliyeti EAEU'daki rakiplerden daha yüksek.
İthalat rekabeti — komşu ülkelerden gelen süt ürünleri daha düşük fiyatlarla giriyor.
Sınırlı finansman — uzun vadeli projeler sermaye gerektirir.
Ancak en önemlisi: ithalatla rekabet ancak yüksek teknolojiye sahip endüstriyel çiftliklerin oluşturulmasıyla mümkündür. Bu tür projelerin tüm teknolojik gereksinimlerle uygulanması çok önemlidir. Sovyet döneminde kullanılan üretim teknolojisi artık uygun değil. Modern üretim, yüksek bir sanayileşme seviyesi gerektirir.
