Kokshetau'nun 'Gormolzavod'u Her Yıl %40 Büyüyor - Yersain Zhaksylyk
Yersain, bize kendinizden ve 'Gormolzavod'dan biraz bahseder misiniz?
— 'Gormolzavod' bizim aile işimizdir. Babam Dulat Nasyrovich tarafından kuruldu, ancak maalesef 2005 yılında vefat etti. Sonrasında kardeşim Asen Zhaksylyk devraldı. Aile işi olduğu için ürün hatları ve ticari konulara odaklanarak ona yardımcı oldum. 2021 yılında kardeşim kamu hizmetine davet edildi ve ben 'Gormolzavod'un direktörü oldum. Stratejik kararları aile toplantılarında topluca alıyoruz ve değerlerimizi korumaya çalışıyoruz. Şu anda %100 doğal malzemeler kullanarak süt işleme stratejisine bağlıyız ve Sovyet döneminden kalma tarifleri gururla koruyoruz.
Bugün fabrikadaki üretim döngüsü nasıl organize ediliyor?
— Günlük yaklaşık 80 ton süt işliyoruz: %40'ı kişisel yardımcı çiftliklerden (LPH), %60'ı süt çiftliklerinden (MTF) ve %5'i kendi çiftliğimizden geliyor. Asen Dulotovich döneminde %80'i LPH'den ve %20'si MTF'den geliyordu, ancak şimdi devlet desteği ve stratejik eylemler sayesinde MTF'nin etkisini güçlendiriyoruz.
Yeni bir çiftlik kurmayı planlıyorsunuz: odak noktası nedir?
— Çiftliğimizi genişletmeyi planlıyoruz. Doğrusu, yön ve teknolojiler (paralel, döner, ya da robotlar) konusunda tartıştık. İş gücü, başlatma ve sürü büyüklüğünü artırma konularında kolaylık sağladığı için paraleli destekledim. Ancak, kardeşlerim otomasyonu tercih etti, insan hatasını azaltmak ve süt kalitesi ile miktarını artırmak için robotlar kullanmayı önerdiler. Bu aynı zamanda inek bakımını da iyileştirerek uzun vadeli sonuçları etkiler. Çinli temsilcilerle bir süt çiftliği modernizasyon projesi üzerinde çalışıyoruz, yem, sulama sistemleri kurma ve besleme tablolarını iyileştirmek için eriyen kar sularını toplama üzerinde odaklanıyoruz.
Çin'in deneyimini ve teknolojisini kullanmayı neden tercih ettiniz?
— Geçen yıl Çin'i ziyaret ettim ve bu yıl kardeşlerim oradaki bir süt çiftliğini gezdi. Aile olarak, işleme alanındaki başarılarını gördük. Çin, beslenmesi gereken büyük bir nüfus tarafından yönlendirilen ve doğumdan itibaren devlet destekli süt tüketimiyle ilerlemeler kaydetti. Tereyağı veya peynir gibi ürünler tat tercihleri nedeniyle eksik, ancak geniş bir aromalı süt ve yoğurt yelpazesine sahipler.
Kokshetau'nun 'Gormolzavod'u bölgede nasıl gelişiyor? Yerel bir marka olarak mı konumlanıyorsunuz yoksa ulusal erişim mi hedefliyorsunuz?
— Üretimimiz her yıl yaklaşık %40 büyüyor. Yerel olarak, raf ömrü sınırlamaları nedeniyle sıvı süt ürünleri gibi bozulabilir ürünlerde pozisyonumuzu güçlendiriyoruz. Daha uzun raf ömrüne sahip ürünler için, dondurma, tereyağı ve yumuşak peynirler gibi, ulusal pazarı hedefliyoruz ve diğer bölgelere genişliyoruz. Ana dondurma tüketicilerimiz, 5-10 yaş arası çocuklar, daha fazla lezzet talep ediyor ve bu bizi çeşitli soslar ve çeşitlerle aile formatında dondurma geliştirmeye yönlendiriyor.
Anketler yapıyor, geri bildirimleri dinliyor ve sık sık fabrikada çocuk turlarına ev sahipliği yaparak, onları sürecin bir parçası haline getiriyoruz ve öneriler istiyoruz. Bu etkileşim çok önemli.
Neden dondurmaya odaklandınız? Bu stratejik seçimi tetikleyen ne oldu?
— 2021 yılında yapılan bir müşteri ve ortak anketi, dondurma için karşılanmamış talepleri belirtti. Zaten başarılı bir ürünümüz vardı, bu yüzden dondurma ve kentsel süt hatlarımızı genişletmek için net bir plan geliştirdik, külahlar ve barlar için yeni bir küçük paket dondurma tesisi açtık.
Ürün yelpazesini daraltmanın ve yeniden odaklanmanın ekonomik etkisi ne oldu?
— Şirketler kendi yollarını seçerler. Yeni bir pazara girmek, önemli kaynak talepleri nedeniyle zorludur. Başarılı nişleri geliştirmeyi seçtik, düşük kâr marjlı ve tutarsız kaliteli ürünleri çıkardık. Kısmen dondurmaya odaklanmak kârlılığı artırmayı amaçlıyor.
Kazakistan süt markalarının yurtdışındaki potansiyelini nasıl görüyorsunuz?
— Kazakistan'ın geniş bir süt endüstrisi potansiyeli var ancak kaliteli yem üretimini etkileyen iklim gibi zorluklarla karşı karşıya. Eriyen kar sularını toplamak ve tarla sulama, maliyet açısından etkili, kaliteli yem üretimi için çok önemlidir ve bu, çiftçiler için önemli bir sorundur. Süt ürünlerimiz, yerel ve yurtdışında ekolojik duyarlılıkları ve kalite standartlarına uygunluğu nedeniyle talep görüyor.
Kazak ürünlerini tanıtmak, bir teknolojik merkez oluşturmak için fabrika işbirliği gerektirir, pazar giriş maliyetlerini azaltır. Birleşik çabalar, pazar genişletmeyi finansal açıdan mümkün kılarak dağıtıcılar ve perakendeciler için cazip hale getiriyor.
Böyle bir birleşme olasılığı var mı ve ne zaman?
— Artan rekabet nedeniyle yakında bekliyorum. Rusya ve Belarus'tan oyuncularla, pazar ihtiyaçlarımızı korumak ve karşılamak öncelikli. Uluslararası genişleme, yeni fırsatlar açan ikinci hedefimiz.
Kazakistan'daki süt endüstrisinin bugün karşılaştığı ana ekonomik zorluklar nelerdir?
— Çoğu zorluk, uzun vadeli tahminleri zorlaştıran jeopolitik istikrarsızlıktan kaynaklanıyor. Süt tedariki için sıkı rekabet ederken, stratejileri sık sık, bazen haftalık olarak bile ayarlayarak çevik kalmalıyız.
2026'da sıfırdan yeni bir marka başlatacak olsaydınız, nereden başlardınız? Hangi ürün, fikir ve pazar?
— Küresel oyuncuları analiz eder, Kazakistan için projenin uygulanabilirliğini değerlendirir ve pazar koşullarına dayalı benzersiz bir teklif ile yeni bir ürün ve marka geliştirirdim. Şu anda, Bilim Fonu ve 'ATU' Enstitüsü'nden aldığımız hibeler sayesinde geleneksel ürünler için protein üretimini artırıyoruz. Bu, popüler lezzetlere odaklanan yeni tatlı ve geleneksel ürünleri içeriyor, büyük perakende dağıtımını ve tutarlı ürün kalitesini hedefliyoruz.
'Gormolzavod' Hakkında
1965 yılında önemli bir süt işletmesi olarak inşa edilen tesis 1998–1999 yıllarında JSC 'Sut' adını aldı, daha sonra LLP 'Gormolzavod' olarak değişti. Fabrika her yıl 7.300 tona kadar üretim yapıyor, buna dondurma, peynir, tereyağı ve fermente ürünler dahildir. 2025 için günlük 30 tona kadar süt üretim kapasitesine sahip 1.200 sığırlık yeni bir süt çiftliği planlanıyor. Fabrika, ünlü Kokshetau dondurması dahil Sovyet dönemi doğal süt tariflerini koruduğu için ünlüdür.
